سبلان به دلیل جایگاه طبیعی و توپوگرافیک، که رودها، چشمه‌های گوارا، تالابها، آبگیرها و دریاچه‌ها را دربرگرفته است به عنوان یکی از زیستگاههای با ارزش و پربار و مهم گونه‌های بومی و مهاجر جانوری کشور شناخته شده است.

 این زیستگاهها و دامنه‌های سرسبز سبلان از جاذبه‌های باارزش اکوتوریسم به شمار می‌روند و همه ساله شمار زیادی از گردشگران و دوستداران طبیعت را به سوی خود فرا می‌خواند.

شیروان دره‌سی:

شیروان دره‌سی (دره شیروان) یکی از یازده زیستگاه حیوانات وحشی است که درمنطقه سبلان واقع شده است، شیروان دره‌سی حدودا در20 کیلومتری جنوب شرقی مشکین‌شهر قراردارد، ارتفاع آن از سطح دریا 2200 متر و مساحت آنرا 75 کیلومتر مربع تخمین زده‌اند. شیروان دره‌سی دره عمیق و عریضی است که بریدگیهای دیواره‌های صخره‌ای، چشم‌انداز ویژه‌ای به این منطقه بخشیده است و سنگها در آن به صورت تندیسهایی دیده می‌شوند که گویی هرکدام به دست هنرمندی با ذوق تراشیده شده است.

این دره از قسمت جنوب به دامنه شمالی سبلان (هرم) از شرق به جاده خاکی لاهرود- شابیل، از غرب به هوشنگ میدانی و از شمال به زمینهای روستای قلچقلو منتهی می‌شود. شیروان دره‌سی با ویژگیهای خاصی که دارد بیننده را به شگفتی می‌اندازد. فرسایش صخره‌ها و نمای زیبای سنگها، انسان را متوجه خالقی می‌سازد که این خلقت عظیم را درطبیعت قرار داده است. این زیستگاه محل زندگی دائمی وحوش متعددی چون کل و بز، خوک، روباه، گرگ، قوچ ومیش ارمنی، خرس قهوه‌ای، و تعدادی پرندگان مهاجر می‌باشد.

شیروان دره‌سی همه ساله پذیرای مهمانانی است که به طبیعت و سبلان و نشانه‌های پروردگار علاقمندند. این دره با ویژگیهای منحصر به فرد خود همه ساله محققین و سیاحان زیادی را به خود جذب می نماید.

شیروان دره‌سی براثر فعالیت انفجاری آتشفشان سبلان به همراه دره‌های موئیل و قوتورسویی توسط جریانهای آذرآواری پرشده است. حجم کلی مواد بیرون ریخته شده بر اثر این انفجار را حدود 10 کیلومتر مربع تخمین می‌زنند. این انفجار که با خروج بهمن‌های سوزان و ویرانگر وآتشفشان نوع پله همراه بود ماگمایی کم حرارت به صورت جریانهای ایگمریتی و پومیسی در دره‌های شیروان به وجود آورده و شاید براثر همین انفجارهای شدید آتشفشانی است که شیروان دره‌سی به یک دره بزرگ و زیبا باسنگهای آرایش یافته منظم تبدیل شده که گویی هرکدام به دست هنرمندی با ذوق خلق شده است.

شیروان دره‌سی شاید زیباترین دره‌ها در آذربایجان باشد، هم از جهت زیبایهای طبیعی و چشم اندازهای زیبا و هم محل موقعیت استثنایی.

درعملیات عکسبرداری از این دره که درفروردین ماه انجام شد چند خرس بسیار بزرگ به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری مشاهده گردید.

 هوشنگ میدانی ‌

هوشنگ میدانی منطقه وسیع و مسطحی است که در دامنه شمالی سبلان و درارتفاع 2725 متری واقع شده و یکی از زیستگاه‌های وحوش منطقه سبلان به شمار می‌رود.

هوشنگ میدانی از طرف شمال به منطقه ساربانلار(سروان دره‌سی)، از طرف شمال شرقی و شرق به ارتفاعات ایشیق چیخماز(جایی که نورنمی‌‌رسد) وآب‌گرم شابیل و از جانب جنوبی شرقی به دامنه سبلان و هرم و از جانب غرب به منطقه موئیل محدود است.

میدان هوشنگ در بین اهالی منطقه به اشک میدانی مشهوراست و دروجه تسمیه آن می‌گویند که این میدان محل اردوی ییلاقی اشکانی‌ها بوده است.

وجود قبور زیاد بر زیستگاه در محدوده میراث فرهنگی شهرستان نیزبه شمار می‌رود و به دلیل موقعیت خاص خود آب و هوای مساعد و نزدیکی به سبلان وآبگرم شابیل درنظر سیاحان و جهانگردان حائزاهمیت می‌‌باشد.

زیستگاه موئیل

زیستگاه موئیل در جنوب شرقی مشکین‌شهر و در باختر کوههای هرم ساوالان قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریا 3 هزارو 200 متر است. این زیستگاه استراحتگاه قوچ و میشهای منطقه است. قوچ و میش ارمنی، کل و بز از گونة سفید و طوقدار، کبک دری، خرس قهوه‌ای و خاکستری،‌ گرگ،‌ خوک، خرگوش، گونه‌های پرنده شکاری و لاشخور در این منطقه زندگی می‌کنند.

زیستگاه خروسلو

زیستگاه خروسلو با پهنه‌ای در حدود 120 کیلومتر مربع، در 95 کیلومتری شمال خاور مشکین‌شهر، قرار گرفته است و بلندی آن از سطح دریا 800 تا 1 هزار و 200 متر است. این زیستگاه محل زیست آهو، کل و بز، گرگ،‌ روباه و خرگوش است.

 زیستگاه آقا بابا

این زیستگاه با پهنه‌ای حدود 70 کیلومتر مربع، در 83 کیلومتری شمال خاور مشکین‌شهر قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریا، 1 هزارو 200 متر است. این زیستگاه محل زیست کل و بز، گرگ، خرگوش، خوک و کبک و ... است.

زیستگاه حاجیلو

این زیستگاه با پهنه‌ای حدود 70 کیلومتر مربع، در 22 کیلومتری شمال مشکین‌شهر قرار دارد و بلندی آن از سطح دریا ، 1 هزارو 800 متر است. در این زیستگاه حیواناتی مانند کل وبز، گرگ، خوک، خرگوش، روباه، کبک، و ... زندگی ‌می‌کنند.

تبنق

زیستگاه تبنق با پهنه‌ای حدود 70 کیلومتر مربع، در 18 کیلومتری شمال باختر مشکین شهر قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریا، 1 هزارو و 800 متر است. این زیستگاه محل زندگی کل و بز، خوک،‌خرگوش، گرگ، کبک و ... است

زیستگاه حسن دره‌سی

زیستگاه زیوه/ حسن دره‌سی با پهنه‌ای حدود 60 کیلومتر مربع در 80 کیلومتری شمال خاور مشکین شهر قرار دارد و بلندی آن از سطح دریا، 1 هزارو 700 متر است. در این زیستگاه حیواناتی مانند: کل و بز، خوک،‌روباه،‌گرگ،‌خرگوش،‌کبک و ... زندگی ‌میکنند.

زیستگاه ساربانلار

زیستگاه سروانلار / ساربانلار/ سروان‌دره‌سی، با پهنه‌ای حدود 105 کیلومتر مربع، در 25 کیلومتری جنوب خاور مشکین‌شهر قرار دارد و بلندی آن از سطح دریا،‌2 هزار و 600 متر است. کل و بز، خرس قهوه‌ای، در زمستان قوچ و میش، گرگ، خرگوش، روباه، کبک دری و معمولی، دراین زیستگاه زندگی‌ میکنند.

ارباب کندی

زیستگاه ارباب کندی با پهنه‌ای حدود 70 کیلومتر مربع، در 42 کیلومتری شمال خاور مشکین شهر و 55 کیلومتی شمال باختر اردبیل قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریا ، 1 هزارو 500 متر است. در این زیستگاه خوک،‌گرگ، کل و بز، روباه،‌خرگوش، کبک، مرغابی و ... زندگی ‌میکنند.

حرم داغی

زیستگاه حرم داغی با پهنه‌ای حدود 60 کیلومتر مربع، در 32 کیلومتری جنوب خاور مشکین‌شهر قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریا، 4 هزارو 400 متر است. در این زیستگاه حیواناتی مانند:

خوک، خرس، گرگ، روباه، کل و بز، قوچ و میش، خرگوش، کبک، کبک دری و ... زندگی ‌میکنند.

گندیمن

ناحیه حفاظت شده گندیمن با پهنه‌ای حدود 30 هزار هکتار، در شهرستان مشکین‌شهر قرار دارد. گونه‌های مهم گیاهی آن، زبان گنجشک، فندق، گردوی وحشی، زرشک، خشخاش، قدومه و ... است.

حیواناتی مانند: پلنگ، گراز، کل وبز، خرس، سیاه گوش، شوکا،‌گرگ، روباه . پرندگانی چون، طرلان، بالابان، بحری، سبزقبا، زنبور خوار، دارکوب، مار، مارمولک و گونه‌های ماهی کپور، سفید کولی و سیاه کولی در آن زندگی ‌میکنند